Şokolad və kakao öskürək zamanı kömək edir   |   Qadının 4 toxunulmaz nöqtəsi 18+   |   Çiyələk gümrahlığı artırır   |   Qadınlar 120 il yaşaya biləcəklər   |   Xərçəngi insan yaradıb?   |   Sarımsaq nikotini zərərsizləşdirir   |   Hündürdaban ayaqqabılar seksual həyata təsir edir   |   Nə üçün bir çox xəstəliklər payızda kəskinləşir   |   Qadınlar niyə çox danışır?   |   Qısqanclıq qadınların görmə qabiliyyətini zəiflədir   |   Kişilər həyat yoldaşlarını gözəlliyinə görə seçirlər   |   "Qadınlar nə istəyir" sualına cavab tapıldı   |   Boşanma kişilərə də təsir edir   |   Bədənimizdə yaranan sızanaqlar hansı xəstəliklərin əlamətidir   |   Sitrus içkiləri böyrək daşının qarşısını alır   |   Psixologiya elminin ən qorxulu eksperimeti: 8 aylıq Albert   |   Xərçəng xəstəliyinin müalicəsinin yeni yolu tapılıb   |   Enli budlar sağlam ürəyə işarədir   |   Almanı qabıqlı yeyin   |   Kompüterli tomoqrafiya haqqında bilmədiklərimiz   |   Qadınlar kişilərdən daha məsuliyyətlidir   |   Ağız qoxusundan nece qurtulmalı?.. (PRAKTİK MƏSLƏHƏTLƏR)   |   Qadınlar üçün ən ziyanlı 3 peşə   |   Ramazan ayında necə qidalanmalı?   |   Əkizlər ana bətnində dostlaşırlar   |   Panik ataklı xəstələr 10 dəqiqə “ölümü” yaşayırlar   |   Ev işləri erkən doğum risqini artırır   |   Dünyanın ən xeyirli mətbəxləri   |   Dünya Səhiyyə Təşkilatı: ət xərçəng xəstəliyi yarada bilər   |   Böyük Britaniyada ağciyər qalmaqalı   |   Yorğunluğunuzun 7 əsas səbəbi    |   Şüuraltı fikirləri təmizləmək mümkündür   |   29 yaşında nənə oldu   |   Oturaq işləyən insanlar diqqətli olun   |   Qohumlarla cinsi əlaqə - psixika pozgunluğu yoxsa...   |   Antibakterial sabunlar sağlıq üçün zərərlidir   |   Uşaqlarımızı rənglərin dili ilə taniyaq   |   Sevgi qurban tələb edir   |   Kişilərdə spermaya mənfi təsir göstərən 10 amil   |   Xanımlar evliliyin ilk illərində daha çox kökəlirlər   |   Linza seçərkən diqqətli olun   |   Yalan danışan xanımlar tez-tez əl-üzlərini yuyurlar   |   Ana öpüşü güclü immunitet yaradır   |   Kofein beyin xərçəngi risqini azaldır   |   Süni mayalanmada hansı risklər ola bilər   |   Gəzinti ən yaxşı idmandır   |   3D ürək bulandırır   |   Kompüter oyunları səhvsiz qərar verməyə zəmin yaradır   |   Qadınlarla kişilər eyni cür düşünür   |   Ürək əməliyyatını robot həyata keçirdi   |   
Autizm dünyanın sonu deyil

“Autizm diaqnozu dünyanın sonu demək deyil. Bunu dramatikləşdirməyə ehtiyac yoxdur. Autizm hansısa mənada ünsiyyət xəstəliyidir”.  Bu sözləri uşaq psixiatrı, ATU-nun psixiatriya kafedrasının assistenti Dr.İkram Rüstəmov universitetin rəsmi saytına müsahibəsində bildirib. 

Doktor xəstəliyin simptomları barədə məlumat verərək autizmli uşaqların sosial ünsiyyətdə problemlərinin olduğunu deyib: “Yəni, uşaq öz yaşına uyğun olmayan jestlər edir, mimiklərdən istifadə edir. Göz təmasından qaçır, digər uşaqlarla oynamır, bu və bu kimi digər sosial ünsiyyətin komponentlərində  geriləmə, pozğunluq olur. İkinci əlamət, nitq inkişafının  ləngiməsidir. Üçüncüsü, uşağın maraq dairəsi məhdud olur, daha çox yalnız öz ehtiyacları daxilində olanlara maraq göstərir. 

Bu 3 əlamət autistik spektr üçün ana simptomlar sayılır. Amma bunlarla yanaşı, stereotipiya dediyimiz müəyyən ritmik hərəkətlərdə də özünü göstərə bilər.  Məsələn, müəyyən bir müddət sonra nitqi düzələn uşaqlar özləri barəsində üçüncü şəxs qismində danışırlar. “Mən bunu istəyirəm” yox, “Əli bunu istəyir” kimi ifadələrdən istifadə edirlər. Bundan əlavə, belə uşaqlar heç nəyə diqqət vermir, böyüklərin heç bir göstərişini izləmir, heç nə öyrənmək istəmir və s. Bəzən nitq inkişafında ciddi geriləmə olmur, amma çox qeyri-adi qabiliyyətlərə malik olurlar”.  

İkram Rüstəmov qeyri-adiliyin özünü belə uşaqlarda yaşlarına uyğun olmayan həddən artıq informasiyaya sahib olmaqda göstərir: “Məsələn, mənim 6 yaşlı bir xəstəm 600 illik Osmanlı imperiyasının tarixini əzbər bilir. Digəri bütün avtomobilləri xırda detalına kimi tanıyır. Başqa birisi 200-ə yaxın ölkənin prezidentlərinin, liderlərinin adını əzbər bilir. Yəni, kənardan baxanda, bəlkə də bu uşaqlar super istedadlı görünür, amma elə deyil. Bu, zəka məhsulu yox,  açıqlaya bilmədiyimiz bir mexanizmdən qaynaqlanan xüsusiyyətlərdən üstün cəhətlərdir. 

Atipik autistik xüsusiyyətləri olan xəstələr də var. Yəni, konkret olaraq Kanner sindromu diaqnozu ala bilməyən uşaqlar var ki, ola bilər ki, dili açılır, amma sosial təmas qura bilmir”. 

Bunun anadangəlmə problem olduğunu, amma özünü 1,5-2 yaş dövründə göstərdiyini deyən həkimin sözlərinə görə, valideynlər məhz bu dövrdə əlamətləri hiss edirlər. Xəstəliyin müalicəsinə gəlincə, həkim bəzən bunun səhv müalicə olunduğunu vurğulayıb: “Təəssüf  ki, bu növ xəstəliklərin müalicəsində bəzi mütəxəssislər nitqi açan, beyin inkişaf etdirən dərmanlar yazırlar. Amma dünya praktikasında autistik spektr xəstəliklərinin müalicəsi üçün heç bir preparat istifadə olunmur. Preparatlar daha çox yanaşı problemlərə görə yazılır - məsələn, uşağın aqressiyası, hiperaktivliyi,  yuxu pozuntusu, davranış pozuntusu və s. kimi faktorlar varsa, onları aradan qaldırmaq üçün bunlardan istifadə oluna bilər. Onu da deyim ki, autistik spektr xəstəliyinin  müalicəsi üçün erkən diaqnostika vacibdir. İkincisi, psixo-pedaqoji tədbirlər də görülməlidir. Xüsusi psixo-pedaqoqlar tərəfindən belə uşaqlara ABA terapiyası adlandırılan xüsusi terapiya tətbiq olunur. 

Əgər autistik spektr xəstəliyi olan uşaqlarda ciddi yanaşı xəstəlik yoxdursa, çox vaxt onların vəziyyəti müsbətə doğru gedir. Uşağın 6 yaşından tez reablitasiyaya başlaması, bu uşaqlarda nəticələrin daha yaxşı olması ehtimalını artırır. Onların cəmiyyətə qaynayıb-qarışması, bir iş sahibi olması, normal insanların əhatəsində yaşamağı öyrənməsi mümkündür. Təəssüf ki, autistik düşüncə tərzinin tamamilə aradan qalxması, sıfıra endirilməsi mümkün deyil, müəyyən qədər olsa da defisitlər qalacaq”.

Naibə QURBANOVA 

Baxış sayı
Ay ərzində: 0
Bütünlüklə: 3866